რადიო “თავისუფლებამ” მაუწყებლობა შეაჩერა

🔴 BREAKING ‼️აშშ-ის საერთაშორისო მაუწყებლობის ერთ-ერთი ყველაზე მასშტაბური კრიზისი დაიწყო: „ამერიკის ხმა“ (Voice of America – VOA) 83 წლის შემდეგ პირველად გაჩუმდა, ხოლო „რადიო თავისუფალი ევროპა/რადიო თავისუფლების“ (RFE/RL) დაფინანსება გაუქმდა.

მაუწყებლობის შეჩერების მიზეზი გახდა აშშ-ის პრეზიდენტის, დონალდ ტრამპის, მიერ 15 მარტს ხელმოწერილი აღმასრულებელი ბრძანება, რომელიც მოიცავს შვიდი ფედერალური სააგენტოს, მათ შორის აშშ-ის გლობალური მედიის სააგენტოს (USAGM), ბიუჯეტის მკვეთრ შემცირებას.

ამ გადაწყვეტილების შედეგად, 1300-ზე მეტი თანამშრომელი ადმინისტრაციულ შვებულებაში გაუშვეს, ხოლო ათასობით ჟურნალისტი და მედიამუშაკი სამსახურის დაკარგვის საფრთხის წინაშე დგას.

„ამერიკის ხმის“ ხელმძღვანელობა: ეს აშშ-ის ინტერესების წინააღმდეგაა

„ამერიკის ხმის“ დირექტორის, ამანდა ბენეტის განცხადებით, ტრამპის ადმინისტრაციის გადაწყვეტილება არა მხოლოდ ორგანიზაციის არსებობას უქმნის საფრთხეს, არამედ აშშ-ის საერთაშორისო გავლენასაც მნიშვნელოვნად ასუსტებს.

მისი თქმით, დღევანდელი ქმედებები ფაქტობრივად ართმევს „ამერიკის ხმას“ მისი სასიცოცხლო მისიის შესრულების უნარს. მაშინაც კი, თუ სააგენტო რაიმე ფორმით განაგრძობს არსებობას, ამ ნაბიჯმა სერიოზულად დააზიანა მისი შესაძლებლობა, დაეხმაროს თავისუფალი სამყაროს შექმნას და დაიცვას აშშ-ს ინტერესები.

VOA ერთ-ერთი მთავარი პლატფორმა იყო, რომელიც ავტორიტარული რეჟიმების მიერ კონტროლირებად ქვეყნებში თავისუფალი ინფორმაციის გავრცელებას ემსახურებოდა. მისი გაჩუმება მნიშვნელოვნად შეასუსტებს ინფორმაციის ხელმისაწვდომობას იმ საზოგადოებებში, სადაც დამოუკიდებელი მედია ფაქტობრივად არ არსებობს.

„რადიო თავისუფლების“ პრეზიდენტი: „ეს ამერიკის მტრებისთვის დიდი საჩუქარია“

„რადიო თავისუფალი ევროპა/რადიო თავისუფლების“ (RFE/RL) პრეზიდენტმა, სტივენ კაპუსმა, ამ გადაწყვეტილებას მკაცრი შეფასება მისცა და აღნიშნა, რომ აშშ-ის საერთაშორისო მაუწყებლობის დასუსტება ავტორიტარებისთვის „დიდი საჩუქარია“. მისი თქმით, ირანელი აიათოლები, ჩინელი კომუნისტი ლიდერები და ავტოკრატები მოსკოვსა და მინსკში იზეიმებდნენ „რადიო თავისუფალი ევროპა/რადიო თავისუფლების“ დაცემას 75 წლის შემდეგ.

კაპუსის განცხადებით, ეს გადაწყვეტილება მილიონობით ადამიანს ართმევს დამოუკიდებელი ინფორმაციის წყაროს და ამით აშშ-ს ასუსტებს. მისი თქმით, „რადიო თავისუფლების“ მაუწყებლობას ყოველკვირეულად 50 მილიონამდე ადამიანი ეყრდნობოდა, რათა სანდო ინფორმაცია მიეღო ისეთ თემებზე, როგორებიცაა დემოკრატია, ადამიანის უფლებები და კორუფციის წინააღმდეგ ბრძოლა.

ტრამპის ბრძანება და USAGM-ის ბიუჯეტის შემცირება

აშშ-ის გლობალური მედიის სააგენტო (USAGM) ზედამხედველობს რამდენიმე მსხვილ საერთაშორისო მაუწყებელს, მათ შორის „ამერიკის ხმას“, „რადიო თავისუფალი ევროპა/რადიო თავისუფლებას“, „რადიო თავისუფალ აზიას“ (RFA) და „შუა აღმოსავლეთის მაუწყებლობას“ (MBN).

14 მარტის საღამოს ტრამპის მიერ ხელმოწერილი ბრძანება მოიცავს არა მხოლოდ მედია სააგენტოების, არამედ სხვა ფედერალური უწყებების ბიუჯეტის შემცირებას, რომლებიც უსახლკარობის, შრომითი დავებისა და სათემო განვითარების საკითხებზე მუშაობენ. ბრძანებაში აღნიშნულია, რომ შვიდი დღის ვადაში თითოეული უწყების ხელმძღვანელმა უნდა წარუდგინოს ანგარიში მენეჯმენტისა და ბიუჯეტის ოფისს, რათა დაადასტუროს, რომ მათი უწყება სრულად შეესაბამება ამ ბრძანებას.

აღმასრულებელი ბრძანების გამოქვეყნებიდან რამდენიმე საათში გავრცელდა ინფორმაცია, რომ USAGM-მა გააუქმა კონგრესის მიერ დამტკიცებული გრანტი, რომელიც „რადიო თავისუფალი ევროპა/რადიო თავისუფლების“ მუშაობას აფინანსებდა.

აშშ-ის გავლენის შესუსტება საერთაშორისო მედიასივრცეში

ექსპერტები აღნიშნავენ, რომ „ამერიკის ხმისა“ და „რადიო თავისუფალი ევროპა/რადიო თავისუფლების“ დასუსტება მნიშვნელოვნად ამცირებს აშშ-ის გლობალურ გავლენას და ხელს უწყობს ავტორიტარული რეჟიმების გაძლიერებას. მათი შეფასებით, ეს გადაწყვეტილება პირდაპირ ეწინააღმდეგება სიტყვის თავისუფლების პრინციპებს, რადგან ის აუქმებს საინფორმაციო დამოუკიდებლობის ერთ-ერთ ყველაზე ძლიერ ინსტრუმენტს, რომელიც დემოკრატიული ღირებულებების დასაცავად შეიქმნა.

ამერიკის საერთაშორისო მაუწყებლობის ბიუჯეტის შემცირება ხელს შეუწყობს ისეთი ქვეყნების პროპაგანდას, რომლებიც სიტყვის თავისუფლების შეზღუდვასა და ინფორმაციის მანიპულირებას ცდილობენ.

რა დაფინანსებას იღებდნენ „ამერიკის ხმა“ და RFE/RL?

აშშ-ის საერთაშორისო მაუწყებლები მთლიანად კონგრესის მიერ დადგენილი ბიუჯეტიდან ფინანსდებიან.

2024 წლის მონაცემებით:

„ამერიკის ხმის“ (VOA) წლიური ბიუჯეტი შეადგენდა 252 მილიონ დოლარს

„რადიო თავისუფალი ევროპა/რადიო თავისუფლების“ (RFE/RL) წლიური ბიუჯეტი შეადგენდა 148 მილიონ დოლარს

USAGM-ის საერთო ბიუჯეტი 810 მილიონ დოლარს აჭარბებდა

2025 წლისთვის ბიუჯეტის შემცირება 40%-ით იგეგმება, რაც სერიოზულ საფრთხეს უქმნის ამ მაუწყებლების ფუნქციონირებას.

ამ ცვლილებების შედეგად, 1300-ზე მეტი თანამშრომელი უკვე ადმინისტრაციულ შვებულებაშია გაგზავნილი, თუმცა საერთო ჯამში, სამსახურის დაკარგვის საფრთხის წინაშე 4,500-ზე მეტი ჟურნალისტი და მედიამუშაკია.

რადიო დარდიმანდი